تولید خوراک پلت و عوامل موثر بر کیفیت پلت

در یک بازار رقابتی، مشتریان بیشتر با شرکت هایی ارتباط دارند که مشخصات و نیازهای مورد نظر آنها را ارائه می دهند. بنابراین شرکت ها بر بهبود و بهینه سازی فرآیندهای تولید خود برای رقابت در بازار تمرکز می کنند. صنعت خوراک باید رشد یابد تا تقاضای روزافزون مرغداران را برآورده کند. صنعت تولید خوراک با چالش های عظیمی مواجه است و تقاضا برای خوراک با کیفیت بهتر به تدریج در حال افزایش است، بهبود فرآیندها در یک کارخانه خوراک برای افزایش ظرفیت و حفظ کیفیت مورد نیاز ضروری است. تولید خوراک طیور شامل پنج مرحله اصلی کار است: دریافت، آسیاب، مخلوط کردن، پلت و انبار.

فرآیند پلت نشان دهنده قلب فرآیند تولید است. پلت را می توان به طور کلی به عنوان یک نوع اکستروژن تعریف کرد که در آن ذرات ریز خوراک به یک پلت فشرده تبدیل و به راحتی قابل مصرف و جابجایی می شوند. اما جابه جایی پلت در فرآیند ذخیره سازی، انتقال و حمل به طور جدی بر تعداد پلت های سالمی که به محل های مورد استفاده می رسد تأثیر می گذارد. بهترین راه برای حل این مشکل، افزایش شاخص دوام پلت (PDI) با استفاده از تنظیمات مختلف و مواد اولیه مختلف در فرآیند تولید است.

فرآیندهای تولید خوراک:

1- خرد کردن

اولین مرحله پس از دریافت مواد اولیه است. هر دانه ای برای کاهش اندازه و افزایش سطح برای بالا بردن ارزش غذایی برای طیور، این فرآیند را طی می کند. فرآیند خرد کردن عمدتا توسط دو نوع ماشین، آسیاب چکشی و آسیاب غلتکی انجام می شود:

آسیاب های چکشی:

در آسیاب های چکشی، کاهش اندازه ذرات از طریق ضربه زدن با مجموعه ای از چکش ها با سرعت بالا به اجزا که به آهستگی حرکت می کنند انجام می شود. آسیاب های چکشی به طور کلی ذرات کروی شکل با سطح صیقلی تولید می کنند. اندازه ذرات تولید شده در آسیاب چکشی متفاوت بوده و برخی از ذرات بزرگ و بسیاری از ذرات کوچک است.

آسیاب های غلتکی:

در آسیاب های غلتکی، کاهش اندازه از طریق نیروی فشرده سازی بین جفت غلتک در حال چرخش انجام می شود، که مخلوطی همگن از مواد تشکیل دهنده و توزیع اندازه ذرات یکنواخت تر با نسبت کم مواد ریز را ایجاد می کند.

2- مخلوط کردن (میکس)

هدف اصلی این مرحله آن است که مقدار و وزن مشخصی از مواد را جدا کرده و سپس آنها تا حدی مخلوط و یکدست شوند. به طوریکه هر نمونه گرفته شده دارای مقادیر یکسانی از همه مواد باشد. فرآیند مخلوط کردن  را می توان به روش های مختلفی انجام داد.

3- پلت:

 فرآیند تبدیل خوراک نرم به پلت سخت است. این فرآیند از طریق فشرده سازی، اکستروژن و چسبندگی به دست می آید. این فرآیند شامل عبور دادن مخلوط خوراک از یک محفظه تهویه است که در آن بخار اضافه می شود. رطوبت حاصل از بخار، فرآیند را برای فشرده سازی و اکستروژن فراهم می کند و در مجاورت گرما باعث ژلاتینه شدن مقداری از نشاسته خام موجود در مواد و در نتیجه چسبندگی ایجاد می شود.

4- خنک سازی:

 هدف این فرآیند کاهش دمای پلت های حاصل از فرآیند پلت ‌سازی است. همچنین سرد شدن پلت ها باعث افزایش سختی پلت می شود. در فرآیند خنک سازی عمدتا از خنک کننده های عمودی یا خنک کننده های افقی استفاده می شود.

5- خرد کردن:

هدف از خرد کردن این فرآیند شکستن پلت ها به قطعات کوچک است که به راحتی توسط جوجه قابل مصرف باشد. هنگام تولید خوراک استارتر برای جوجه ها استفاده می شود. در غیر این صورت می توان آن را انجام نداد.

6- الک کردن:

الک هنگام تولید پلت مورد نیاز است. معمولاً وقتی پلت ‌های داغ و مرطوب از قالب داخل محفظه پلت ‌سازی جدا می‌شوند و پلت ‌های تولید شده از فرآیندهای خنک سازی و انتقال عبور می‌کنند قطعات کوچک (ریز) تولید می‌شوند. ریزدانه ها باید برای پردازش مجدد به دستگاه پلت برگردانده شود یا می توان از آن به عنوان محصول دیگری که معمولاً برای ماهی مورد بهره وری قرار میگیرند استفاده کرد.

• برای بهبود بیشتر ارزش غذایی پلت ها می توان چربی ها و روغن های پوشش دار را در این فرآیند اضافه کرد. هدف از این کار اضافه کردن مقدار باقیمانده روغن هایی است که نمی توان قبل از فرآیند پلت سازی اضافه کرد.

فرآیند پلت کردن

فرآیند پلت سازی شامل مراحل زیر است:

تهویه بخار

قبل از مرحله پلت سازی، تهویه بخار مش یک گام بزرگ است. برای بهینه سازی فرآیند تهویه، تعادل بین رطوبت و گرما مورد نیاز است. بخار می تواند چنین تعادلی را برای کنترل و اضافه کردن آسان فراهم کند، و به یک عنصر بسیار مهم در فرآیند پلت سازی تبدیل شده است. افزودن گرما در تهویه برای بهبود اتصال و حذف هر گونه پاتوژن در خوراک است.

پلت کردن

فرآیند تولید پلت یک فرآیند مکانیکی ترکیبی با رطوبت، فشار و گرما و تبدیل ذرات کوچک به ذرات با اندازه بزرگتر در نظر گرفته می شود. این فرآیند با عبور دادن خوراک مش از سطل به داخل نرم کننده و فیدر انجام می شود. سپس بخار در داخل تهویه کننده به خوراک تزریق می شود و مش در محفظه پلت سازی جریان می یابد. تشکیل پلت ها با عبور دادن مخلوط داغ از داخل قالب فلزی و سپس خنک شدن صورت می گیرد. قطعات ریز جدا شده از پلت ها را می توان جمع آوری کرد و برای پردازش مجدد به محفظه پلت بازگرداند.

خنک کننده

هنگامی که پلت ها از محفظه خارج می شوند، دمای آن (80 تا 90) درجه سانتیگراد است و رطوبت بین (150 تا 170) است. دما باید به 8 درجه بیشتر از دمای محیط کاهش یابد و رطوبت بین (100 تا 120) گرم بر کیلوگرم تنظیم شود. گرما و رطوبت توسط هوای محیط از پلت ها خارج می شود.

عوامل موثر بر کیفیت پلت:

زمان ماندگاری

هنگامی که زمان ماندن بیش از 5 دقیقه است، رطوبت را می توان به دنبال تزریق بخار اضافه کرد که هیچ تاثیری بر بهره وری یا کیفیت خوراک ندارد. با این حال، تولیدکنندگان خوراک مدرن از تعداد زیادی از جیره های مختلف حیوانات استفاده می کنند که باید در بازه های زمانی کوتاه تولید شوند. بنابراین تجهیزات با مدت نگهداری کم (کمتر از دو دقیقه) استفاده می شود که تأثیر مطلوبی بر کیفیت خوراک تولیدی خواهند داشت.

کیفیت فیزیکی پلت ها

کیفیت پلت با توانایی آن در مقاومت در برابر سایش و تکه تکه شدن در حین حرکت مکانیکی، ذخیره سازی یا بسته بندی بدون شکستن برای رسیدن به فیدرها و بدون ایجاد مقدار زیادی ریزدانه اندازه گیری می شود. پلت ها از زمان تولید تا رسیدن به مرغ به راحتی شکسته می شوند، بنابراین ریزدانه هایی در خوراک ایجاد می کنند. تست دوام پلت برای تعیین تعداد پلت های جامد که در پلت های تولیدی در برابر تنش های سایشی ناشی از فرآیند مکانیکی مقاومت می کنند، استفاده می شود. دوام پلت را می توان برای تخمین کیفیت پلت ارزیابی کرد. کیفیت پلت توسط PDI تعریف می شود.

ابعاد غلتک و قالب

در تولید خوراک، پرس پلت از طرح قالب حلقه ای استفاده می کنند. در طرح های مختلف معمولا از دو یا سه غلتک استفاده می شود و قالب به دور غلتک های مرکزی می چرخد. تعدادی از آنها به عنوان پرس های قالبی مسطح طراحی شده اند که در آنها قالب ثابت است و غلتک های افقی در حالی که خوراک را از طریق صفحه قالب فشار می دهند، می چرخانند. فشار ایجاد شده در سوراخ قالب پرس پلت به ضریب اصطکاک بین دیواره قالب و پوره خوراک، میزان رطوبت، دمای قالب و تراکم پذیری ماده بستگی دارد.

اثر مواد اولیه تشکیل دهنده بر کیفیت پلت

مواد تشکیل دهنده شامل موادی مانند پروتئین، نشاسته، قند، چربی، پلی ساکاریدهای غیر نشاسته ای (NSP)، فیبر، مواد معدنی و آب است. ساختار آن ها که اجزای مختلف در آن چیده شده اند بسیار پیچیده است و ممکن است منجر به جلوگیری از بیان یک جزء واحد بر روی کیفیت پلت شود. گنجاندن چربی در رژیم غذایی مهم است. چربی ها به میکسر اضافه می شوند و بر دوام و سختی پلت تأثیر منفی می گذارند اما ظرفیت پرس را بر حسب تن تولید در ساعت بهبود می بخشد. توصیفی از عملکرد اجزای خوراک می تواند ارائه شود و این توصیف بین انواع مختلف دانه ها می تواند متفاوت باشد.

منبع:

Amin, S.A.S. and Sobhi, N., 2023. Process optimization in poultry feed mill. Scientific Reports, 13(1), p.9897.